راهکار دستگاه قضا برای کاهش زندانیان مهریه به دلیل افزایش ناگهانی قیمت سکه
بخش‌نامه تعدیل مهریه از سوی رئیس قوه قضائیه صادر شد
مهریه را می‌توان از مهم‌ترین حقوق مالی زن به حساب آورد که بعد از عقد ازدواج به وی تعلق می‌گیرد. براساس این حق، بعد از ازدواج زن می‌تواند در صورت عندالمطالبه بودن مهریه در هر زمانی آن را مطالبه کند. در این میان مسأله‌ای ایجاد می‌شود که همان توانایی یا عدم توانایی مرد در پرداخت مهریه است.
اگر مرد توانایی پرداخت مهریه را داشته باشد که هیچ، در غیر این صورت باید دادخواست اعسار را به دادگاه خانواده تقدیم کند و زن باید توانایی مالی مرد را اثبات می‌کند. اگر زن موفق به اثبات توانایی مالی مرد شود، قانون شوهر را وادار به پرداخت مهریه می‌کند اما در غیر این صورت، یعنی زمانی که مرد به واقع توانایی پرداخت مهریه را نداشته باشد، دادگاه بسته به دلایل مختلف دو راهکار پیش پای مرد می‌گذارد؛ یا او را ملزم به پرداخت اقساطی مهریه می‌کند یا اینکه به وی مهلتی می‌دهد تا بدهی خود به زن را پرداخت کند.
برابر قانون، حکم را بعد از صدور و ابلاغ به طرفین نمی‌توان تغییر داد البته در این خصوص استثنایی وجود دارد که یکی از آن‌ها مربوط به پرونده‌های مالی مانند موضوع مهریه می‌شود.
فرض کنید قانون به دلیل اعسار حکم تقسیط مهریه را برای مردی صادر کرده است و این مرد هر ماه باید یک ربع سکه به همسر خود پرداخت کند، منتها در آشفته بازار سکه در ماه‌های اخیر و چند برابر شدن قیمت‌ها، به یکباره رقم پرداختی از سوی مردی که توانایی مالی ندارد و اصطلاحاً مُعسر است، به شدت افزایش می‌یابد. قانون برای این موضوع راهکاری در نظر گرفته است که تقدیم «دادخواست تعدیل» نام دارد.
آمارها نشان می‌دهد که اخیراً به دلیل گرانی سکه، بر تعداد زندانیان مهریه افزوده شده است. به عبارتی آن‌هایی که محکوم به پرداخت مهریه شده‌اند به دلیل ناتوانی در اجرای حکم، راهی زندان می‌شوند؛ مسأله‌ای که نگرانی متولیان قضایی را به همراه داشته و با صدور بخش‌نامه‌ای از سوی رئیس دستگاه قضا پایان می‌یابد.
در این بخش‌نامه مقرر شده است که دادگاه‌ها به صورت خارج از نوبت و بدون تعیین وقت رسیدگی، به درخواست تعدیل که از سوی زوج تقدیم می‌شود، رسیدگی می‌کنند. ضمناً مهلت‌های تأدیه سکه باید متناسب با وضعیت مالی مرد افزایش داده شود تا از زندانی شدن آنان جلوگیری شود.
به خاطر داشته باشید که عکس این موضوع نیز صادق است، یعنی اگر مرد از اعسار خارج شود، مثلاً ارثی به وی برسد و بتواند مهریه همسر خود را پرداخت کند نیز مشمول تعدیل مهریه خواهد شد. قانون‌گذار در تبصره دو ماده ۱۱ قانون نحوه اجرای محکومیت‌های برای محکومٌعلیه و محکومٌ‌له امکان تقدیم دادخواست تعدیل را در نظر گرفته است.
در ادامه متن کامل بخش‌نامه را می‌خوانید:
رؤسای کل دادگستری استان‌های سراسر کشور
نظر به برخی گزارش‌های واصله تعدادی از محکومین تأدیه‌ی مهریه بر اساس تعداد سکه طلای تعیین شده به علت افزایش غیر متعارف قیمت آن توان پرداخت را نداشته و به همین جهت در اجرای قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی به زندان معرفی می‌شوند. بدین وسیله مقرر می‌دارد؛ ترتیبی اتخاذ گردد تا دادگاه‌ها به صورت خارج از نوبت و بدون تعیین وقت رسیدگی نسبت به درخواست تعدیل که از سوی زوج تقدیم می‌گردد رسیدگی و مهلت‌های تأدیه سکه را متناسب با وضعیت مالی محکومٌعلیه افزایش داده تا بدین ترتیب از زندانی شدن آنان جلوگیری به عمل آید.
ضمناً آمار پرونده‌های موضوع این بخش‌نامه به صورت فصلی به حوزه معاون اول گزارش شود. مسئولیت اجرای این بخش‌نامه به عهده رئیس کل دادگستری استان می‌باشد.
رئیس قوه قضائیه ـ صادق آملی لاریجانی